LINUX

آموزش لینوکس

LINUX

آموزش لینوکس

LINUX

این وبلاگ به بحث پیرامون لینوکس و امنیت و زبان برنامه نویسی تحت لینوکس می پردازد.

طبقه بندی موضوعی

کپی رایت / کپی لفت

سه شنبه, ۲۴ آذر ۱۳۹۴، ۰۷:۱۵ ب.ظ

کپی رایت چیست؟

یک مجموعه از قوانین انحصاری است که به وسیلهٌ دولت، برای تنظیم روش یا شیوه یا چگونگی بیان اطلاعات و ایده‌ها، برای مدتی محدود تصویب می‌شود. کپی رایت ممکن است گستره وسیعی از خلاقیت‌ها و کارهای هنری و کارهائی از این نوع را در بر بگیرد؛ این قانون حوزهٌ کارهای ادبی، سینمایی، تولید موسیقی، ضبط صدا، نقاشی، عکاسی و نرم ‌افزار، نمایش‌های زنده، پخش برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، و طراحی‌های صنعتی را شامل می‌شود.

 حق تکثیر، نوعی مالکیت اندیشه است؛ طراحی‌ها یا طراحی‌های صنعتی ممکن است شکلی مجزا یا یکسان از مالکیت ذهنی در برخی از حوزه‌های قضایی باشند. در بیشتر موارد این حقوق یک دورهٌ زمانی محدود دارند.

نماد زیر، نشانه ی این است که محصول مربوطه، تحت حمایت قانون کپی رایت است.


کپی لفت چیست؟

کپی لفت نوعی بازی با کلمهٔ کپی‌رایت است. (در زبان انگلیسی لفت متضاد رایت است.) کپی‌لفت عملی را توصیف می‌کند که در آن با استفاده از قانون کپی‌رایت، تضمین می‌شود که اجازهٔ نسخه‌برداری و ویرایش یک اثر برای همگان محفوظ می‌ماند، و هیچ شخصی اجازه ندارد حق ویرایش و نسخه‌برداری را از دیگر افراد سلب کند.

کپی‌لفت را می‌توان به تمامی آثاری که شامل حق کپی‌رایت می‌شوند، همانند موسیقی، کتاب، نرم‌افزار و ... اعمال کرد. کپی‌رایت به پدیدآورندگان آثار اجازه می‌دهد تا حق نسخه‌برداری، ویرایش، و یا اقتباس کردن از آثارشان را از دیگر افراد سلب کنند. در مقابل، یک پدیدآورندهٔ اثر می‌تواند با استفاده از کپی‌لفت به تمامی افرادی که یک نسخه از اثر را دریافت می‌کنند حق نسخه‌برداری، ویرایش و اقتباس را اعطا کند و با استفاده از قوانین آن تضمین کند که این حق برای دیگر افرادی که نسخه‌ای از این اثر را دریافت می‌کنند همچنان محفوظ خواهد ماند.

در حالی که کپی‌رایت این اجازه را به پدیدآورندگان اثر می‌دهد تا حقوق کاربران و مصرف کنندگان را محدود کنند، کپی‌لفت روشی برای اعطای آزادی به کاربران و مصرف کنندگان و تضمین حفظ این آزادی برای کلیهٔ افراد است.

تاریخچه:

مثالی از کپی‌لفت:

زمانی که  ریچارد استالمن بر روی مفسر لیسپ کار می‌کرد. شرکت Symbolics از استالمن خواست تا به آنها اجازه دهد از این مفسر استفاده کنند. استالمن پذیرفت. Symbolics بر روی این مفسر کارکرده و عملکرد آن را بهبود بخشید. اما هنگامی که استالمن از آنان درخواست کرد تا نسخهٔ بهبود یافته را در اختیارش قرار دهند، Symbolics امتناع کرد. پس از آن استالمن شروع به مبارزه و ریشه‌کن کردن این طرز رفتار نمود. 

از آنجایی که استالمن می‌پنداشت هرگز نمی‌توان قانون فعلی کپی‌رایت و چنین رفتارهای نادرستی را از بین برد،  تصمیم گرفت راهی قانونی برای این کار بیابد. استالمن اجازه‌نامهٔ جامع و عمومی ایمکس را پدید آورد که اولین اجازه‌نامهٔ کپی‌لفت بود. بعدها این اجازه‌نامه به اجازه‌نامهٔ جامع و عمومی گنو (GPL) تبدیل شد که محبوب‌ترین اجازه‌نامه در دنیای نرم‌افزار آزاد است.


استفاده از کپی‌لفت:

کپی‌لفت یک مفهوم عام است، و نمی‌توان آن را مستقیما به کار گرفت. در عوض پیاده‌سازی‌های مختلفی از این قانون در قالب اجازه‌نامه‌های مختلف پدیدآمده‌اند. تعدادی از این اجازه‌نامه‌ها که توسط بنیاد نرم‌افزارهای آزاد منتشر شده‌اند، شامل این موارد است:

GPL، اجازه‌نامهٔ جامع و عمومی گنو : این اجازه‌نامه به منظور اعمال کپی‌لفت به نرم‌افزارها و متن آنها پدیدآمده است و تضمین می‌کند کاربران تمام آزادی‌هایی که در تعریف نرم‌افزار آزاد آمده است را داشته باشند و هیچ شخصی نتواند این آزادی‌ها را از آنان بگیرد. 

LGPL، اجازه‌نامهٔ کوچکتر جامع و عمومی گنو: این اجازه‌نامه برای اعمال به کتابخانه‌های نرم‌افزاری پدید آمده است و به کاربران اجازه می‌دهد کتابخانه‌هایی که تحت قوانین این اجازه‌نامه انتشار یافته‌اند را با نرم‌افزارهای اختصاصی ترکیب کنند.

FDL، اجازه‌نامهٔ مستندات آزاد گنو : نرم‌افزار آزاد باید دارای مستندات آزاد نیز باشد. این اجازه‌نامه به کاربران اجازه می‌دهد تا مستندات را ویرایش کرده و مجددا توزیع کنند. و در عین حال تضمین می‌کند آزادیِ ویرایش و توزیع مجدد آن برای دیگران نیز محفوظ بماند. 

کلیهٔ این اجازه‌نامه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شما بتوانید به سادگی آنها را در مورد آثار خود به کار ببندید، با این فرض که شما دارندهٔ حق کپی‌رایت هستید. برای این‌کار، لزومی به ویرایش اجازه‌نامه نیست. تنها باید یک کپی از آن را به اثر خود اضافه کرده و اعلانی را به کدها بیافزایید که به اجازه‌نامه اشاره کند.


گنو LGPL :

پروانهُ GNU LGPL یا پروانهُ کمتر عمومی همگانی گنو، یکی از پروانه‌های نرم‌افزارهای آزاد است که بنیاد نرم‌افزارهای آزاد آن را منتشر کرده است. این پروانه نوشته شده تا سازشی بین پروانه سرسخت در کپی‌لفتِ GPL و پروانه‌های آسان‌گیری چون پروانه BSD و MIT ایجاد کند. 

LGPL پروانه‌ای با کپی‌لفت ضعیف است. بدین‌معنا که محدودیت کپی‌لفت را روی خود نرم‌افزار می‌گذارد، ولی نرم‌افزارهای دیگری که تنها به آن پیوند دارند مشمول این محدودیت نمی‌شوند. هرچند که محدودیت‌های دیگری روی این نرم‌افزارها باقی خواهد ماند. (در حالی در مجوزی مثل GPL اجازهٔ پیوندزدن به پروژه‌هایی که از مجوزهای ضعیف‌تری استفاده می‌کنند داده نشده.)

LGPL بیشتر برای کتابخانه‌های نرم‌افزاری به کار می‌رود، ولی برخی از نرم‌افزارهای مستقل نیز این مجوز را به کار می‌برند، که معروف‌ترین‌شان موزیلا فایرفاکس و اپن آفیس هستند.

مهمترین تفاوت GPL و LGPL این است که دومی می‌تواند به یک برنامه غیر    (L)GPL که می‌تواند یک نرم‌افزار آزاد یا غیر آزاد باشد لینک شود (و در مورد کتابخانه‌ها 'استفاده شود'). بعد از آن این برنامه‌ی غیر (L)GPL  اگر یک کار مشتق شده نباشد می‌تواند تحت هر شرط انتخابی توزیع شود. ولی اگر یک کار مشتق شده بود آن شرایط باید "اجازه هرگونه تغییر طبق نیاز مشتری و مهندسی معکوس جهت رفع اشکال این تغییرات" را بدهد، خواه آن کاری که از برنامه‌ی LGPL استفاده می‌کند یک کار مشتق شده باشد یا مشکل حقوقی نداشته باشد.

یک خصلت LGPL این است که هر کس می‌تواند هر بخش LGPL شده نرم‌افزار را به یک بخش GPL شده از نرم‌افزار تبدیل کند.

GNU GPL (پروانهٔ عمومی همگانی گنو):  سرواژهٔ (GNU General Public License) رایج‌ترین مجوز نرم‌افزارهای آزاد است، که به ادعای وب‌گاه گنو مورد استفادهٔ بیش از نیمی از نرم‌افزارهای آزاد قرار گرفته است.

 از معروف‌ترین سیستم‌عامل‌ها و نرم‌افزارهای تحت مجوز گنو می‌توان سیستم‌عامل‌های گنو/لینوکس و بسته‌های نرم‌افزاری گنو اشاره کرد.

پروانهMIT یک پروانهٔ آزاد برای نرم‌افزار از دانشگاه MIT می‌باشد. این مجوز آسان‌گیر بوده و مهمترین ویژگی آن این است که اجازه می‌دهد یک نرم‌افزار دارای مجوز MIT، مجدداً در یک نرم‌افزار اختصاصی با مجوز غیر MIT استفاده شود. این مجوز همچنین سازگار با مجوز GPL می‌باشد بدین معنی که GPL اجازه ترکیب و توسعه نرم‌افزارهای تولید شده با این مجوز را می‌دهد.


آپاچی:

پروانهٔ آپاچی (Apache License) : یکی از پروانه‌های نرم‌افزار آزاد است که به صورت کپی آزاد توسط بنیاد نرم‌افزار آپاچی منتشر می‌شود. این اجازه‌نامه به کمک قوانین کپی رایت و تکذیب نامه تعریف شده‌است.

همه نرم‌افزارهای تولید شده توسط بنیاد آپاچی، یا هر پروژه و زیر پروژهٔ مورد حمایت این بنیاد، تحت اجازه‌نامه آپاچی قرار دارد. بعضی از نرم‌افزارهای دیگرِ غیر مرتبط با بنیاد آپاچی نیز از این اجازه‌نامه استفاده می‌نمایند. از آبان ۱۳۸۹ بیش از ۶۰۰۰ پروژه در سورس‌فورج براساس این اجازه‌نامه موجود و در دسترس بودند. 

نگارش ۱.۰ اجازه‌نامه آپاچی ابتدا تنها برای بسته‌ی قدیمی کارساز آپاچی ( از نگارش ۱.۲) مورد استفاده بود. نگارش ۱.۱ اجازه‌نامه آپاچی در سال ۲۰۰۰ توسط بنیاد آپاچی اعلان شد. تغییرات مقدماتی از نگارش ۱.۰ اجازه‌نامه عبارت است از:'عبارت تبلیغاتی' (بخش ۳ از نگارش ۱.۰ اجازه‌نامه)؛ ذکر اجازه‌نامه برای محصولات مشتق‌شده در تبلیغاتشان ضروری نیست اما باید در مستنداتش ذکر شود.

بنیاد آپاچی اجازه‌نامه آپاچی ۲.۰ را در ژانویه ۲۰۰۴  منتشر نمود. اهداف اعلام شده برای این اجازه‌نامه ساده‌سازی استفاده از این اجازه‌نامه برای پروژه‌های خارج از این بنیاد، نیز بهبود انطباق با نرم‌افزارهای حول محور GPL، امکان ذکر اجازه‌نامه به جای نام بردن از تمام فایل‌ها و در نهایت نیازمند یک اجازه‌نامه ثبت اختراع برای مشارکت‌هایی که مشارکت کننده از ثبت‌اختراع خود تحدی می‌نماید. 


شرایط اجازه‌نامه 

مانند تمام تا تحت این اجازه‌نامه هر تغییری که مایلند را در برنامه ایجاد نموده، آن را باز توزیع نمایند، برای هر هدفی استفاده کنند.

اجازه‌نامه‌ی آپاچی، مانند بیشتر اجازه‌نامه‌های دیگر، این اجازه را می‌دهد تا نرم‌افزارهای مشتق شده بتوانند بدون ذکر این اجازه‌نامه یا تحت آن باز-تولید و با انتشار یابند(بر خلاف کپی لفت). در هر پرونده‌ی اجازه‌نامه باید در صورت وجود هرگونه موضوع مشمول کپی رایت، ثبت تجاری، یا موضوعات قانونی مشمول در کدها، ذکر شده باشد(به جز موارد محق دانستن در کارهای مشتق شده). با هرگونه تغییر در پرونده باید اعلانی صورت گیرد و تغییرات صورت گرفته را اعلام نماید.

اجازه‌نامه‌های نرم‌افزار آزاد، این اجازه‌نامه به کاربران نرم‌افزار آزادی عملی را برای کاربران نرم‌افزار ایجاد می‌نماید. 



نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی